Zmiany w taryfikatorze punktów karnych

W ostatnim czasie wyraźnie widoczna jest tendencja do zaostrzania kar za naruszenia przepisów o ruchu drogowym. 2022 rok przyniósł znaczącą nowelizację, która wprowadziła istotne zmiany w tym zakresie. Reformę podzielono na dwie części: pierwsza weszła w życie 1 stycznia, druga – 17 września. W tym artykule wyjaśnię, jakie obecnie zagrożenie niesie za sobą popełnienie wykroczenia drogowego. Opiszę też, w jaki sposób możesz odwołać się od otrzymanego mandatu.

Jaki jest cel nowelizacji ?

Główny cel to zwiększenie bezpieczeństwa na drogach poprzez walkę z wykroczeniami drogowymi. Żeby go osiągnąć znaczącemu zwiększeniu uległy możliwe kary za konkretne wykroczenia. Maksymalna grzywna, która może zostać nałożona przez policjanta w ramach jednego mandatu karnego wzrosła do 5.000 zł. Jeżeli jeden mandat dotyczy więcej niż jednego wykroczenia ta kwota to 6.000 zł. W przypadku, gdy sprawa zostanie skierowana do sądu, maksymalna dopuszczalna przepisami grzywna rośnie do 30.000 zł.

Ponadto, zwiększono liczbę punktów karnych za konkretne wykroczenia. Zmianie uległ też czas, po jakim punkty karne zostają wykreślone. Od 2022 roku to 2 lata, a nie jak dotąd jeden rok. Jeżeli za dane wykroczenie został nałożony mandat karny, okres 2 lat liczy się od dnia jego zapłaty. Nie ma też możliwości zmniejszenia liczby punktów karnych przez odbycie kursu reedukacyjnego.

Ostatnią istotną grupą zmian jest wprowadzanie zwiększonych mandatów za recydywę. W przypadku popełnienia po raz drugi tego samego wykroczenia, nałożona mandatem grzywna będzie dwa razy większa niż było to w przypadku pierwszego wykroczenia.

Jak wyglądają kary za przekroczenie przepisów ruchu drogowego po nowelizacji ?

Aktualny na dzień pisania tekstu taryfikator kar grzywny za najczęściej popełniane wykroczenia drogowe zakłada następujące kary:

• przekroczenie prędkości do 10 km/h – 50 zł – 1 pkt karny;
• przekroczenie prędkości między 11-15 km/h – 100 zł – 2 pkt karne;
• przekroczenie prędkości między 16-20 km/h – 200 zł – 3 pkt karne;
• przekroczenie prędkości między 21-25 km/h – 300 zł – 5 pkt karnych;
• przekroczenie prędkości między 26-30 km/h – 400 zł – 7 pkt karnych;
• przekroczenie prędkości między 31-40 km/h – 800 zł (recydywa: 1.600 zł) – 9 pkt karnych;
• przekroczenie prędkości między 41-50 km/h – 1.000 zł (recydywa: 2.000 zł) – 11 pkt karnych;
• przekroczenie prędkości między 51-60 km/h – 1.500 zł (recydywa: 3.000 zł) – 13 pkt karnych;
• przekroczenie prędkości między 61-70 km/h – 2.000 zł (recydywa: 4.000 zł) – 14 pkt karnych;
• przekroczenie prędkości o 71 km/h lub więcej – 2.500 zł (recydywa: 5.000 zł) – 15 pkt karnych;
• nieustąpienie pierwszeństwa pieszemu – 1.500 zł (recydywa: 3.000 zł) – od 8 do 15 pkt karnych;
• wyprzedzanie pojazdu na przejściu dla pieszych lub bezpośrednio przed przejściem – 1.500 zł (recydywa: 3.000 zł) – 15 pkt karnych;
• omijanie pojazdu, który zatrzymał się w celu ustąpienia pierwszeństwa pieszemu – 1.500 zł (recydywa: 3.000 zł) – 15 pkt karnych;
• jazda wzdłuż po chodniku lub przejściu dla pieszych – 1.500 zł (recydywa: 3.000 zł) – 8 pkt karnych;
• naruszenie zakazu wyprzedzania – 1.000 zł (recydywa: 2.000 zł) – 15 pkt karnych;
• wjazd na przejazd kolejowy, kiedy opuszczono lub rozpoczęto opuszczanie zapór lub, gdy sygnalizator wskazywał na zakaz wjazdu bądź gdy po drugiej stronie przejazdu nie ma miejsca na kontynuowanie jazdy – 2.000 zł (recydywa: 4.000 zł) – 15 pkt karnych;
• kierowanie pojazdem po użyciu alkoholu (między 0,2 a 0,5 ‰) – minimum 2.500 zł (recydywa: minimum 5.000 zł) – 15 pkt karnych;

W jakich okolicznościach mogę dostać podwyższoną grzywnę za recydywę ?

Karę recydywy otrzymasz jeżeli po raz drugi popełnisz to samo wykroczenie. Ten drugi raz musi nastąpić w ciągu dwóch lat od dnia prawomocnego ukarania za pierwsze wykroczenie. Ukaranie jest prawomocne z dniem przyjęcia przez Ciebie mandatu. Jeżeli nie przyjmujesz mandatu, a sprawa trafia do sądu, dwuletni okres powinieneś liczyć od dnia uprawomocnienia wyroku.

Recydywa ma zastosowanie tylko do ponownego popełnienia wyraźnie wyliczonych wykroczeń. Zaliczają się do nich:

• przekroczenie prędkości o ponad 30 km/h;
• brak ustąpienia pierwszeństwa pieszemu;
• wyprzedzanie przed przejściem dla pieszych lub omijanie pojazdu, który przepuszcza pieszych;
• jazda po użyciu alkoholu (między 0,2 do 0,5 ‰);
• niezastosowanie się do zakazu wyprzedzania;
• prowadzenie pojazdu bez uprawnień;
• wjazd na przejazd kolejowy, kiedy opuszczono lub rozpoczęto opuszczanie zapór lub, gdy sygnalizator wskazywał na zakaz wjazdu bądź gdy po drugiej stronie przejazdu nie ma miejsca na kontynuowanie jazdy;
• niezatrzymanie się na sygnał osoby kontrolującej ruch;
• jazda wzdłuż po chodniku lub przejściu dla pieszych;
• spowodowanie zagrożenia w ruchu drogowym, którego wynikiem jest naruszenie zdrowia innej osoby.

Przykład

Pan Paweł 20 września 2022 roku przekroczył w terenie zabudowanym prędkość. Jechał 78 km/h, podczas, gdy dopuszczalna prędkość to 50 km/h. Pan Paweł ukarany został mandatem kredytowym, który przyjął w kwocie 400 zł i otrzymał 7 punktów karnych. 14 sierpnia 2024 roku pan Paweł przekroczył prędkość w tym samym miejscu. Tym razem jechał z prędkością 82 km/h. Za wykroczenie otrzymał 800 zł grzywny oraz 9 punktów karnych. W tym drugim przypadku nie miała zastosowania podwyższona kara, związana z recydywą. Recydywa ma miejsce w przypadku popełnienia wykroczenia, polegającego na przekroczeniu prędkości o ponad 30 km/h. Przekroczenie z 14 sierpnia 2024 roku było pierwszym wykroczeniem tego typu pana Pawła. Przykład zakłada, że do sierpnia 2024 roku nie zmienią się przepisy.

Co mogę zrobić po otrzymaniu mandatu ?

W sytuacji, kiedy otrzymujesz mandat za wykroczenie drogowe, masz dwie możliwości. Możesz go przyjąć lub odmówić jego przyjęcia. Mandat może być mandatem gotówkowym, kredytowym (najczęściej spotykanym) lub zaocznym. Mandat gotówkowy wystawiany jest najczęściej cudzoziemcom i płatny jest od razu policjantowi. Mandat kredytowy wystawiany jest przez policjanta i wskazuje konkretną datę, do której grzywna powinna zostać uiszczona. Mandat zaoczny to mandat, wystawiony osobie nieobecnej w momencie wystawienia mandatu.

Mandat gotówkowy i zaoczny stają się prawomocne z datą zapłaty grzywny, mandat kredytowy – z datą przyjęcia.
W związku z tym, że najczęściej wystawianym mandatem jest mandat kredytowy w dalszym ciągu kiedy będę pisał o mandacie, będę miał na myśli ten typ mandatu. Mandat staje się prawomocny z dniem jego przyjęcia. Jeżeli zatem zdecydujesz się na przyjęcie mandatu, będziesz miał bardzo ograniczone pole manewru przy jego ewentualnym przyszłym zaskarżeniu. Podważać będziesz prawomocne orzeczenie.

Od przyjętego mandatu możesz się odwołać wówczas, gdy:

• Twoje zachowanie nie było w ogóle wykroczeniem;
• za Twoje działanie nie można wystawić mandatu, bo na przykład zagrożone jest karą aresztu, a nie grzywną;
• działałeś w obronie koniecznej lub w obronie innego dobra (np. przekraczasz prędkość wioząc ciężko chorą osobę do szpitala);
• działanie było spowodowane chorobą psychiczną lub innym zakłóceniem czynności psychicznych.

W pozostałych przypadkach nie masz możliwości odwołania się od mandatu. Odwołanie musisz sporządzić w terminie 7 dni od dnia przyjęcia przez Ciebie mandatu.

Jeżeli natomiast nie przyjąłeś mandatu, organ, który stwierdził Twoje wykroczenie skieruje sprawę do sądu. Sąd wyda wyrok na podstawie dowodów, zgromadzonych przez organ, który próbował Ci wystawić mandat. Sam również będziesz miał możliwość przedstawienia swojego stanowiska.

Pamiętaj, że w przypadku wykroczeń drogowych maksymalna wysokość mandatu to 5.000 zł (a jeżeli mandat dotyczy więcej niż 1 wykroczenia – 6.000 zł). Sąd może nałożyć na Ciebie karę nawet do 30.000 zł (choć tak wysokie grzywny są raczej rzadkością).

Z tych względów decyzja o przyjęciu mandatu powinna być dobrze przemyślana.